Kościół parafialny pw. św. Teodora Męczennika w Kociszewie

Kociszew to wieś leżąca w północno-wschodniej części gminy niedaleko drogi nr 44, łączącej Łask z Piotrkowem Trybunalskim. Obecnie stojący tam kościół zbudowany jest z bali drewnianych o konstrukcji zrębowej, obustronnie oszalowany, przykryty dachem dwuspadowym, który nad prezbiterium jest niższy, zamknięty namiotowo. W bryle budowli wyraźnie wyodrębniono 3 części: zachodnią – mieszczącą kruchtę, nad którą znajduje się chór muzyczny wsparty na słupach drewnianych, szerszą od niej nawę główną i węższe prezbiterium, zamknięte wielobocznie. Od północy do prezbiterium przylega niższa zakrystia.




Pierwotnie na miejscu obecnego kościoła została wzniesiona kaplica drewniana na cześć NMP Wniebowziętej, a także na cześć świętych patronów Szczepana i Zofii. Jej fundatorem był Rościsław Walewski. Budowlę przebudował i ozdobił jego syn Stefan. Kaplicę wyposażyła żona Stefana – Zofia z Rokszyców Walewska. Konsekracja kaplicy odbyła się 3 lipca 1661 roku za pozwoleniem prymasa Wacława Leszczyńskiego. Dokonał jej sufragan włocławski biskup Stanisław Domaniewski, kanonik włocławski i wolborski, sędzia Trybunału Koronnego.

W znajdującym się wówczas w kaplicy ołtarzu pierwotnie umieszczono święte relikwie męczenników i dziewic: Chryzanta, Witalisa, Aleksandra, Placydy, Innocentego, Maksyma, Konkordy, Wincentego, Waleriana i Anastazji. 9 listopada 1663 roku uroczyście wprowadzono do kościoła relikwie św. Teodora Męczennika. Ciekawa jest droga pozyskania tych relikwii dla kościoła w Kociszewie. 20 sierpnia 1647 roku w Rzymie Karol Montio, z rozkazu papieża Innocentego X, uzyskał je od Aleksandra Victricio i w 1662 roku przekazał Urbanowi Ubaldini, wówczas przełożonemu Towarzystwa Jezusowego w Polsce. Od niego relikwie otrzymała w 1663 roku Zofia Walewska – fundatorka kościoła w Kociszewie. 9 czerwca 1663 roku we wsi Kamionki relikwie zostały zrewidowane i aprobowane do uroczystego wprowadzenia do kociszewskiego kościoła. 9 listopada tego samego roku w dzień św. Teodora do kościoła relikwie wprowadzili ks. Trojan Czarny – proboszcz z Grabna i Mateusz Dzieciałkowicz – proboszcz z Widawy. Szczątki męczennika włożono do dwóch relikwiarzy, znajdujących się w retabulum ołtarza głównego.

Po spłonięciu kaplicy miecznik sieradzki Zygmunt Dobek z polecenia Księcia Hr. Na Małoszynie i Raczynie Raczyńskiego, arcybiskupa gnieźnieńskiego, administratora diecezji warszawskiej, ufundował nowy kościół prawdopodobnie w roku 1765. Kościół nie jest konsekrowany, tylko w roku 1783 poświęcony. Podobnie jak wcześniejsza kaplica był on kościołem filialnym parafii w Łobudzicach. Dopiero Konsystorz gnieźnieński dekretem z 1789 roku ustanowił go kościołem nowo utworzonej parafii Kociszew.

We wnętrzu kościoła można zobaczyć eklektyczny ołtarz główny pochodzący z 1878 roku, p.w. Matki Boskiej i św. Teodora Męczennika, wykonany z polichromowanego i złoconego drewna. Pośrodku ołtarza we wnęce znajduje się obraz M.B. Częstochowskiej. Na zasłonie obrazu widnieje postać św. Teodora. W zwieńczeniu ołtarza możemy ujrzeć tondo ze św. Józefem z Dzieciątkiem. W retabulum ołtarza znajduje się barokowy relikwiarz w kształcie trumny z 1663 roku, na kości św. Teodora Męczennika i puszka na głowę z 2 poł. XVII w.

Oprócz ołtarza głównego w kościele znajdują się dwa ołtarze boczne. Starszy z nich – prawy p.w. Najświętszego Serca Jezusowego – rokokowy wykonano po 1765 roku. Ufundowany został przez Zygmunta Dobka do pierwszej kaplicy. Przekształcono go w 2 poł. XIX w. wstawiono wtedy nowe obrazy i ich obramienia. Lewy ołtarz p.w. św. Antoniego Padewskiego powstał po 1878 roku w stylu eklektycznym. Jego środek wypełnia obraz św. Antoniego Padewskiego. W zwieńczeniu znajduje się płaskorzeźba Matki Boskiej z Dzieciątkiem. Z tego samego okresu pochodzą ambona i chrzcielnica.

We wnętrzu kościoła można także zobaczyć barokowy portret Szlachcica z 2 poł. XVII w., barokową tablicę upamiętniającą konsekrację kościoła w dniu 3.07.1661, drewniany, pozłacany krucyfiks ołtarzowy z 2 poł. XVII w., barokowy obraz św. Agaty Męczennicy.

W otoczeniu kościoła w Kociszewie znajduje się klon jawor o obwodzie pnia 340 cm, zaliczony do pomników przyrody.

Skip to content